Metrologiya nədir?
Metrologiya ölçmə elmidir və istehsaldan tutmuş mühəndisliyə qədər müxtəlif sahələrdə istifadə olunur. O, keyfiyyət təminatı və nəzarətin əsasını təşkil edir və ölçmənin bütün aspektlərində dəqiqliyi və etibarlılığı təmin etmək üçün istifadə olunur.
Metrologiya istehsal prosesinin mühüm hissəsidir, çünki o, istehsal olunan hissələrin və komponentlərin düzgün ölçülərə, dözümlülüklərə və spesifikasiyalara malik olmasını təmin etməyə kömək edir. Metrologiya həm də istehsal olunan məhsulların müştərinin tələblərinə cavab verməsini təmin etməyə kömək edir.
Metrologiya nə üçün vacibdir?
Düzgün ölçmə alətləri və üsullarından istifadə etməklə istehsalçılar onların hissələrinin və komponentlərinin ən yüksək standartlara uyğun istehsal olunmasını təmin edə bilərlər.
Müştərilərinə etibarlı xidmətlər göstərə bilmələri üçün şirkətlərin dəqiq ölçmə vasitələrinə malik olmaları vacibdir. Bu ölçmələr istehsalçılara məhsullarını sınaqdan keçirməyə və istehsala başlamazdan əvvəl onları təsdiq etməyə kömək edir.
Bir sözlə, istehsal proseslərini təkmilləşdirməklə, eləcə də daha keyfiyyətli yeni məhsullar yaratmaqla iqtisadi inkişafı asanlaşdırır.
Bununla belə, heç də bütün şirkətlərin qiyməti on minlərlə dollardan yüz min dollara qədər olan yüksək səviyyəli ölçmə avadanlığı almağa imkan vermir.
Buna görə də biz onlar üçün sərfəli qiymətə sərfəli metrologiya xidmətləri təklif edirik.
Məqsədimiz dəqiq və etibarlı ölçmələri təmin etməkdir.
Kalibrləmə nədir?
Kalibrləmə ölçmə cihazının düzgünlüyünü və etibarlılığını təmin etmək üçün onun tənzimlənməsi prosesidir. Kalibrləmə prosesi standart istinad nöqtəsinin qurulmasını və sonra onun oxunuşlarının istinad nöqtəsinə uyğun olması üçün cihazda düzəlişlərin edilməsini əhatə edir. Bu, adətən cihazın özündə qeyd olunan kalibrləmə parametrlərini tənzimləməklə həyata keçirilir.
Dəqiqliyi təmin etmək üçün kalibrləmə müntəzəm olaraq aparılmalıdır. Bunun səbəbi, zaman keçdikcə cihazın ilkin kalibrləmə parametrindən kənara çıxa və nəticədə qeyri-dəqiq oxunuşlara səbəb ola bilər.
Kalibrləmə, kalibrlənən xüsusi cihazda təcrübəsi olan ixtisaslı mütəxəssislər tərəfindən aparılmalıdır. Bu, kalibrləmənin düzgün aparılmasını və cihazın istehsalçının spesifikasiyası çərçivəsində işləməsini təmin edir.
Kalibrləmək üçün ətraf mühitin temperaturu, rütubət, atmosfer təzyiqində dəyişikliklər kimi ölçməyə təsir edə biləcək bütün amilləri nəzərə almalıyıq.
Laboratoriya avadanlıqları onların mümkün qədər dəqiq olmasını təmin etmək üçün sınaqdan keçirilir və kalibrlənir.
Kalibrləmə xidməti alətlər və məlumatların keyfiyyəti üçün vacibdir. Bu, alətlərin dəqiq olmasını təmin edir və onların təmirə və ya dəyişdirilməsinə ehtiyac olub olmadığını yoxlayır.
Ölçmə vasitələrinin yoxlanması
Ölçmə vasitələrinin yoxlanması – ölçmə vasitələrinin metroloji tələblərə uyğunluğunun təyin və təsdiq edilməsi məqsədi ilə yerinə yetirilən əməliyyatların məcmusudur;
Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid olan sahədə istifadə üçün nəzərdə tutulmuş ölçmə vasitələri istismara verilənədək və təmirdən sonra ilkin yoxlamadan, istismar prosesində isə dövri yoxlamadan keçirilir. Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid olan sahədə ölçmə vasitələrindən istifadə edən şəxslər onları yoxlama dövriliyinə uyğun olaraq yoxlamaya təqdim edirlər.
Yoxlamanın nəticəsinə əsasən ölçmə vasitəsi yararlı sayılırsa, onun üzərinə və ya texniki sənədlərinə yoxlama nişanı vurulur və “Yoxlama haqqında şəhadətnamə” təqdim olunur.
Standart nümunələrin və ya ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiq edilməsi
Standart nümunələrin və ya ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiq edilməsi – tipin təsdiqi məqsədi ilə keçirilən sınaqların nəticələri əsasında, standart nümunənin və ya ölçmə vasitəsinin tipinin metroloji və texniki tələblərə uyğunluğu barədə qərarın qəbulu və tipin təsdiqi haqqında sertifikatın verilməsi.
Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid sahədə tətbiq edilən standart nümunələrin və ya ölçmə vasitələrinin tipi təsdiq edilməlidir. Tip təsdiq edilərkən, onların dəqiqlik göstəriciləri, yoxlamalararası intervalı və yoxlama metodikası müəyyən edilir.
Ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiqinin tanınması
MDB dövlətlər arasında ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiqinin tanınması ПМГ 06-2001 “Ölçmə vasitələrinin sınaqlarının və tipinin təsdiqinin, ilkin yoxlamanın, metroloji attestasiyasının nəticələrinin tanınması qaydası” Dövlətlərarası Qayda əsasında həyata keçirilir və ölçmə vasitələrinin tipin tanınması haqqında sertifikat verilir.
Xarici ölkənin müvafiq dövlət qurumu ilə imzalanmış qarşılıqlı tanınma haqqında sazişə uyğun olaraq xarici dövlətin qurumu və ya istehsalçının müraciəti əsasında ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiqi məqsədilə keçirilmiş sınaqların nəticələrinin tanınması həyata keçirilir.
Ölçmə vasitələrinin kalibrlənməsi
Ölçmə vasitələrinin kalibrlənməsi – ölçmə vasitələrinin metroloji xarakteristikalarının həqiqi qiymətlərinin təyin edilməsi məqsədi ilə yerinə yetirilən əməliyyatların məcmusu;
Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid olan sahədə tətbiq edilmək üçün nəzərdə tutulmayan ölçmə vasitələrinin kalibrlənməsi könüllüdür. Ölçmə vasitələri dövlət ilkin kəmiyyət vahidi etalonları ilə izlənilən, bunlar olmadıqda isə xarici dövlətlərin kəmiyyət vahidi etalonları ilə izlənilən kəmiyyət vahidi etalonlarından istifadə edilməklə kalibrlənir.
Kalibrlənmənin nəticəsində ölçmə vasitəsinə kalibrləmə sertifikatı verilir.
Sınaq avadanlıqların metroloji attestasiyası
Metroloji attestasiya, ölçmə (sınaq) vasitələrinin, onların metroloji xassələrinin diqqətlə tədqiq edilməsi əsasında istifadə üçün (onların metroloji təyinatlarını və metroloji xarakteristikalarını göstərməklə) yararlı olmalarının tanınmasının qanuniləşdirilməsidir.
Sınaq avadanlıqların metroloji attestasiyası nəticəsində – attestat verilir.
Metroloji ekspertiza
Metroloji ekspertiza – metroloji tələblərin müəyyənləşdirilməsinin və onlara riayət olunmasının təhlili və qiymətləndirilməsi.
Normativ hüquqi aktların layihələrində ölçmələrə, standart nümunələrə və ölçmə vasitələrinə dair tələblərin metroloji ekspertizası “Normativ hüquqi aktlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanununa uyğun olaraq keçirilir.
Ölçmə və yoxlama metodikalarının (metodlarının) attestasiyası
Ölçmə və yoxlama metodikalarının (metodlarının) attestasiyası – ölçmə metodikalarının (metodlarının) ölçmələrə dair metroloji tələblərə uyğunluğunun qiymətləndirilməsi və təsdiq edilməsi.
Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid olan ölçmə və yoxlama metodikalarının (metodlarının) attestasiyası həmin ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiqi prosesində, onların məcburi metroloji tələblərə uyğunluğunun müəyyən edilməsi yolu ilə həyata keçirilir. Digər hallarda ölçmə və yoxlama metodikalarının (metodlarının) metroloji tələblərə uyğunluğu onların attestasiyası yolu ilə təsdiq edilir.
İxtisasartırma kursları
Ölçmə vasitələrinin yoxlanması – ölçmə vasitələrinin metroloji tələblərə uyğunluğunun təyin və təsdiq edilməsi məqsədi ilə yerinə yetirilən əməliyyatların məcmusudur;
Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid olan sahədə istifadə üçün nəzərdə tutulmuş ölçmə vasitələri istismara verilənədək və təmirdən sonra ilkin yoxlamadan, istismar prosesində isə dövri yoxlamadan keçirilir. Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsinin dövlət tənzimlənməsinə aid olan sahədə ölçmə vasitələrindən istifadə edən şəxslər onları yoxlama dövriliyinə uyğun olaraq yoxlamaya təqdim edirlər.
Yoxlamanın nəticəsinə əsasən ölçmə vasitəsi yararlı sayılırsa, onun üzərinə və ya texniki sənədlərinə yoxlama nişanı vurulur və “Yoxlama haqqında şəhadətnamə” təqdim olunur.